Mức giảm trừ gia cảnh trong tính thuế thu nhập cá nhân hiện nay đang trở thành vấn đề nóng được nhiều người quan tâm. Bộ Tài chính đã đưa ra hai phương án điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh, nhưng nhiều chuyên gia và nhà kinh tế học cho rằng nên áp dụng cơ chế điều chỉnh tự động hàng năm. Điều này sẽ dựa trên mức lương tối thiểu vùng và điều kiện kinh tế – xã hội thực tế tại mỗi khu vực để phản ánh chính xác hơn tình hình生活 của người dân.
Hiện tại, mức giảm trừ gia cảnh cho người phụ thuộc chỉ là 4,4 triệu đồng/tháng. Trong bối cảnh thu nhập của nhiều người chỉ đủ cho sinh hoạt cơ bản và phải cộng thêm các khoản thuế phải nộp, việc này gây ra không ít khó khăn. Nếu mức giảm trừ gia cảnh được điều chỉnh tăng lên, người dân sẽ có thể giảm bớt phần nào gánh nặng tài chính và tập trung hơn vào công việc.
Các chuyên gia kinh tế nhận định rằng chi phí sinh hoạt đã tăng lên đáng kể trong suốt 5 năm qua, đặc biệt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng. Sự chênh lệch giữa chi phí sinh hoạt ở đô thị và nông thôn ngày càng rõ rệt, với các khoản chi thiết yếu như nhà ở, giáo dục, y tế và năng lượng tăng mạnh.
PGS.TS Phan Hữu Nghị, Phó Viện trưởng Viện Ngân hàng – Tài chính, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, cho rằng việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết trong bối cảnh thu nhập và chi phí sinh hoạt thay đổi nhanh. Tuy nhiên, mức đề xuất 13,3-15,5 triệu đồng vẫn chưa phản ánh đầy đủ thực tế thu nhập và chi phí sinh hoạt của người dân. Ông Nghị cũng nhấn mạnh rằng Việt Nam là quốc gia có mức thu nhập trung bình, vì vậy chưa thể mở rộng thuế thu nhập cá nhân ra toàn dân, mà cần tập trung đánh thuế vào nhóm có thu nhập trung bình khá trở lên.
TS Nguyễn Quang Huy, CEO Khoa Tài chính – Ngân hàng, Trường Đại học Nguyễn Trãi, đánh giá mức giảm trừ hiện hành đã lỗi thời và không phản ánh đúng tình hình kinh tế thực tế. Chi phí thực tế về giáo dục, y tế, nhà ở, năng lượng… ở đô thị đều tăng mạnh hơn CPI và mức 13,3-15,5 triệu đồng chưa theo kịp tốc độ tăng này. Ông Huy nhấn mạnh cần gắn việc điều chỉnh mức giảm trừ với chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và thu nhập trung vị quốc gia, đồng thời cho phép điều chỉnh tự động hằng năm, thay vì chờ sửa luật.
Bộ Tài chính cho rằng mức giảm trừ gia cảnh cần được nghiên cứu, tính toán một cách kỹ lưỡng, đảm bảo cao hơn GDP bình quân đầu người, tiền lương tối thiểu vùng, mức chi tiêu bình quân đầu người trong một thời gian nhất định.
TS Nguyễn Ngọc Tú đề xuất nên tăng mức giảm trừ gia cảnh lên 18 triệu đồng/tháng và áp dụng ngay từ năm 2025, thay vì chờ đến năm 2026 như dự thảo. Điều này sẽ giúp cho người dân có thể giảm bớt gánh nặng tài chính và phù hợp hơn với tình hình kinh tế thực tế.
Tóm lại, việc điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh là cần thiết để phản ánh chính xác hơn tình hình kinh tế và đời sống của người dân. Các chuyên gia và nhà kinh tế học đều đồng tình rằng cần có cơ chế điều chỉnh tự động hàng năm và mức giảm trừ cần được tăng lên để phù hợp với tình hình kinh tế thực tế.