Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào ngày 22-6, dự kiến có hiệu lực từ ngày 31-12-2026. Lý do được ông Trump đưa ra là UNESCO đang theo đuổi các giá trị mà ông cho là đi ngược lại với chính sách “nước Mỹ trước tiên” của mình. Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ thực hiện động thái này, vì vào nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi UNESCO và sau đó được nối lại dưới thời Tổng thống Joe Biden.
Phát ngôn viên Nhà Trắng, Anna Kelly, giải thích rằng quyết định rút khỏi UNESCO của ông Trump xuất phát từ việc tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mà Washington coi là chia rẽ. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, việc tiếp tục tham gia UNESCO không mang lại lợi ích quốc gia vì tổ chức này được cho là thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và các chương trình nghị sự có tính ý thức hệ mà Mỹ không đồng tình.
Trước thông báo này, Tổng Giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, bày tỏ sự tiếc nuối nhưng cũng không bất ngờ. Bà nhấn mạnh rằng UNESCO đã chuẩn bị cho tình huống này và hiện tại tổ chức đã đa dạng hóa nguồn tài trợ, giảm bớt sự phụ thuộc vào một số quốc gia, trong đó có Mỹ – chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của tổ chức.
Tổng Giám đốc Azoulay cũng cho biết việc Mỹ rút khỏi UNESCO có thể ảnh hưởng đến một số chương trình được Washington tài trợ. Tuy nhiên, UNESCO đã sẵn sàng thích nghi và tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình.
Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, lên tiếng ủng hộ UNESCO và khẳng định cam kết của Pháp đối với tổ chức này. Ông Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Đồng thời, ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm sự ủng hộ của Pháp đối với các giá trị mà UNESCO đang đấu tranh.
Như vậy, việc Mỹ rút khỏi UNESCO một lần nữa làm dấy lên cuộc tranh luận về vai trò và định hướng của tổ chức này trong việc thúc đẩy giáo dục, khoa học và văn hóa trên toàn cầu. Trong khi Mỹ cho rằng việc rút lui là cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia, nhiều quốc gia khác, như Pháp, tiếp tục khẳng định cam kết của họ đối với các mục tiêu và giá trị của UNESCO.