Nghề mai táng – một trong những nghề nghiệp đặc biệt nhất trên thế giới, đã và đang gắn liền với giây phút cuối cùng của cuộc đời con người. Tại TP.HCM, thành phố lớn nhất Việt Nam, nghề này đã trải qua nhiều biến đổi để phù hợp với nhu cầu và quan niệm của xã hội hiện đại. Chúng tôi đã có cơ hội trò chuyện với chú Mười, một người đã gắn bó với nghề mai táng hơn nửa thế kỷ, để hiểu rõ hơn về những đổi thay trong nghề này.
Theo chú Mười, nghề mai táng thường bị gắn mác “dính âm khí” và ít người dám dấn thân vào nghề này. Chỉ có những người thật sự yêu nghề, coi đó là duyên mới có thể bám trụ. Để tổ chức một tang lễ hoàn chỉnh, cần có một đội ngũ gồm hơn 20 người, bao gồm thợ khiêng quan tài, nhóm trang trí linh đường, đội nhạc lễ, và người tắm rửa thi hài, tẩm liệm. Sự chuẩn bị kỹ lưỡng và chuyên nghiệp này là cần thiết để đảm bảo tang lễ diễn ra suôn sẻ và trang trọng.
Chú Mười cho biết, ngày nay tang lễ đã đổi khác nhiều. Người ta không còn muốn nhìn thấy không khí âm u, tang thương nữa, mà thay vào đó là dịch vụ tang lễ hiện đại, tươm tất, đỡ ám ảnh, đỡ đau lòng hơn. Trang trí đám tang cũng đã thay đổi, với sự xuất hiện của lụa trắng, đèn vàng ấm, hoa tươi xếp gọn, thay vì những tấm khăn trùm đỏ chót hay cờ phướn rườm rà như trước đây.
Từ năm 2000, TP.HCM đã bắt đầu có dịch vụ tang lễ kết hợp truyền thống và hiện đại. Trại hòm Phước Thiện Thọ của chú Mười là một trong những đơn vị tiên phong trong lĩnh vực này. Họ cung cấp dịch vụ trọn gói, từ dựng rạp, cúng kiếng, phát tang, đến đưa đi hỏa táng, và thậm chí gửi tro vào chùa. Dịch vụ này đã giúp giảm bớt gánh nặng cho gia đình người mất và mang lại sự yên tâm cho họ.
Nhiều khách hàng đã gọi điện cho chú Mười và nói: “Nhờ chú lo cho mẹ tui tươm tất”. Chú Mười hiểu rằng đó là niềm tin, và làm nghề này lâu, chú cũng tự khắc một chữ “tín” rất đậm trong lòng. Sự tin tưởng và tôn trọng của khách hàng là điều quan trọng nhất đối với chú Mười và đội ngũ của ông.
Khi hỏi về những người đã bỏ nghề, chú Mười cười và đưa mắt nhìn vào khoảng không: “Nhiều chứ, thấy xác chết, người ta hoảng; nhất là mấy vụ tai nạn, lửa cháy đen thui…, người yếu bóng vía chịu không nổi”. Cũng có người bỏ nghề vì sợ xui. Tuy nhiên, chú Mười vẫn tin rằng, ai làm được, sống được, thì họ hiền lắm, biết thương người lắm.
Nghề mai táng là nghề đưa tiễn cuối cùng, giúp một kiếp người đi qua, nhẹ nhàng, không vướng bận; để người ở lại thấy lòng mình yên hơn. Chú Mười nói: “Ai sinh ra trên đời rồi cũng có lúc phải rời đi. Chỉ mong khi nằm xuống, được người ta lo cho tươm tất. Vậy là đủ”. Giọng nói chậm rãi và sâu沉 của chú Mười như muốn truyền tải một thông điệp về sự quan trọng của nghề mai táng.
Nhìn lại, nghề mai táng đã trải qua nhiều thay đổi để phù hợp với nhu cầu của xã hội hiện đại. Tuy nhiên, sâu xa, nó vẫn là nghề đưa tiễn, gắn liền với giây phút cuối cùng của cuộc đời con người. Sự thay đổi trong nghề này không chỉ phản ánh nhu cầu của xã hội, mà còn thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đối với người mất và gia đình họ.