Sẻ đồng ngực vàng, một loài chim di cư quý hiếm đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng trong tự nhiên, vừa được phát hiện xuất hiện tại Việt Nam. Vào tháng 5/2025, các nhà nghiên cứu thuộc Trung tâm Nhiệt đới Việt – Nga đã ghi nhận sự hiện diện của hai cá thể Sẻ đồng ngực vàng trong một đợt khảo sát khu hệ chim tại đảo Ba Mùn, thuộc Vườn Quốc gia Bái Tử Long, tỉnh Quảng Ninh.
Phát hiện này mang lại hy vọng mới cho nỗ lực bảo tồn loài chim này và chỉ ra rằng hệ sinh thái tại khu vực Đông Bắc Việt Nam vẫn duy trì được những điều kiện môi trường phù hợp cho các loài chim hoang dã trong mùa di cư. Sẻ đồng ngực vàng thuộc họ Sẻ đồng (Emberizidae), với phạm vi phân bố chủ yếu ở khu vực Á – Âu. Trước đây, loài chim này có số lượng cá thể lên đến hàng chục triệu, nhưng đã suy giảm đáng kể hơn 90% trong vòng 40 năm qua do các hoạt động săn bắt trái phép, mất môi trường sống và biến đổi đất nông nghiệp.
Do những nguyên nhân trên, Sẻ đồng ngực vàng đã được xếp vào nhóm Cực kỳ nguy cấp (CR) trong Sách Đỏ của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) từ năm 2017. Tại Việt Nam, loài chim này được xem là một trong những loài trú đông hiếm gặp, thường di cư qua các khu vực Tây Bắc, Đông Bắc, Trung Trung Bộ và Nam Bộ. Chúng ưa thích môi trường sống mở như trảng cỏ, đồng ruộng, rừng ngập mặn hoặc khu vực cây bụi gần nguồn nước, và có thể sống ở độ cao lên đến 1.730m.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, số lượng cá thể Sẻ đồng ngực vàng ghi nhận được tại Việt Nam ngày càng giảm. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng của loài chim này là nạn săn bắt để làm món ăn “đặc sản”, đặc biệt tại các quốc gia nằm trên tuyến di cư. Ngoài ra, việc thu hẹp diện tích rừng, chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp, và ô nhiễm môi trường sống cũng góp phần làm mất đi nơi cư trú của chúng.
Nhằm bảo vệ loài chim quý hiếm này, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chỉ thị số 04/CT-TTg ngày 17/5/2022, yêu cầu thực hiện các giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ các loài chim hoang dã, di cư tại Việt Nam – trong đó có Sẻ đồng ngực vàng. Sự hiện diện của loài này tại Việt Nam không chỉ là một tín hiệu quan trọng cho sự bảo tồn của loài này mà còn đóng vai trò là một mắt xích quan trọng trong chuỗi thức ăn tự nhiên, góp phần duy trì sự cân bằng sinh thái.
Việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng cũng giúp ngăn chặn sự suy thoái của các hệ sinh cảnh quan trọng – đồng thời thúc đẩy ý thức của cộng đồng trong việc bảo vệ động vật hoang dã, chống lại các hoạt động khai thác và buôn bán trái phép. Là một loài di cư xuyên lục địa, việc bảo vệ Sẻ đồng ngực vàng không thể là nỗ lực đơn lẻ của một quốc gia. Việt Nam hiện đang đóng vai trò là điểm trú đông và hành lang di cư của loài này, do đó việc duy trì hệ sinh thái tự nhiên, đặc biệt tại các vườn quốc gia và khu bảo tồn, là yếu tố then chốt trong chương trình bảo tồn chung.
Thông tin về sự xuất hiện của Sẻ đồng ngực vàng tại Việt Nam có thể được tìm hiểu thêm tại Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN) và các nguồn thông tin cập nhật khác về bảo tồn loài chim này.