Đảo Lý Sơn, một thiên đường du lịch biển của tỉnh Quảng Ngãi, không chỉ sở hữu vẻ đẹp như ‘Maldives của Việt Nam’ mà còn nổi tiếng với nhiều loại hải sản tươi ngon. Một trong những món ăn đặc sản không thể bỏ qua khi đến đây là ốc cừ.

Ốc cừ, còn được gọi là ốc xà cừ, ốc gõ hay ốc mặt trăng, ốc mắt ngọc, có nhiều ở các vùng biển, đảo từ Quảng Trị tới Khánh Hòa. Tuy nhiên, do đặc điểm về vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên riêng biệt, ốc cừ ở Lý Sơn được cho là thơm ngon và đậm đà hơn những nơi khác.

Ốc cừ thường sống ở các rạn đá, rạn san hô, với vỏ xù xì, có những đường vân chạy quanh, màu xám xanh, trắng xanh hoặc cam đỏ. Miệng ốc có vảy dày, tròn vành vạnh như mặt trăng, nhẵn bóng, nhiều màu sắc óng ánh như xà cừ. Những chiếc vảy này dùng làm vật trang trí, đồ lưu niệm rất đẹp và bền.

Khi thủy triều rút xuống thấp, du khách có thể thấy ốc cừ dạo quanh các bãi đá ven bờ ở Lý Sơn. Tuy nhiên, những con ốc này thường nhỏ. Muốn tìm được ốc ngon, to và thịt dày, ngư dân phải lặn bắt nơi nước sâu với trang thiết bị chuyên dụng.

Ốc cừ có thể chế biến thành nhiều món ngon như ốc cừ luộc, nướng bơ, xào tỏi ớt… Món luộc là một trong những cách chế biến đơn giản nhưng đòi hỏi ‘kỹ thuật điêu luyện’ để tách vỏ và thịt ốc.

Thực khách sẽ cầm con ốc, hơi nghiêng về một phía rồi gõ liên tiếp xuống mặt bàn với lực vừa phải, tới khi vảy long ra khỏi vỏ. Phần thịt ốc chắc, dai dai, khi ăn có vị ngọt và đậm đà.

Ngoài ra, ốc cừ còn được nướng than hoa, tạo ra mùi thơm nức mũi. Phụ nữ trên đảo còn có nghề đập vỏ thu thịt ốc, với giá 40.000-60.000 đồng/kg. Thịt ốc có thể đem xào sả ớt thái nhỏ, hạt tiêu, ăn chung với bánh đa giòn tan.

Tuy nhiên, ốc cừ rất khó mang về đất liền vì dễ hỏng. Hiện, nhiều nơi cũng bán ốc cừ nhưng thường là từ các vùng biển khác, không phải ở Lý Sơn.

Cánh đồng tỏi Lý Sơn – Một điểm đến nổi tiếng tại Quảng Ngãi, không chỉ bởi cảnh quan thiên nhiên đẹp mà còn bởi đặc sản tỏi chất lượng cao được trồng trên đất cát. Tuy nhiên, để có được những củ tỏi chất lượng tốt, người nông dân ở đây đã phải bỏ ra rất nhiều công sức và kinh phí.

Một trong những gia đình đã có trải nghiệm đáng nhớ tại Lý Sơn là gia đình Haha. Họ đã cùng nông dân tìm hiểu về nghề trồng tỏi và tham gia vào quá trình gieo tỏi trên ruộng. Việc gieo tỏi đòi hỏi phải làm hoàn toàn thủ công, từ tạo rãnh trên nền cát đến vùi những tép tỏi xuống và tưới nước để tỏi bắt đầu bén rễ. Quá trình này diễn ra dưới cái nắng gay gắt và khắc nghiệt của miền Trung, khiến người dân phải “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, trồng từng tép tỏi nhỏ xuống nền cát nóng hổi.

Một thửa ruộng tỏi sau khi gieo sẽ mất đến 4 tháng để chăm sóc. Sau khi thu hoạch, người nông dân còn phải phơi thêm 1 tháng để tỏi khô hoàn toàn. Tuy nhiên, thu nhập từ trồng tỏi không cao, chỉ khoảng 15 triệu đồng sau khi trừ đi các chi phí phân bón, nhân công, vốn liếng. Anh Lộc, một nông dân trồng tỏi ở Lý Sơn, cho biết người dân nơi đây luôn cho rằng tỏi rất “khó ăn”. Không phải vì vị cay nồng đặc trưng, mà vì để trồng ra một ruộng tỏi, họ phải bỏ rất nhiều công sức, kinh phí, mà thu về chẳng được bao nhiêu.

Suốt một buổi sáng trải nghiệm trồng tỏi cùng nông dân ở đây, dàn cast không khỏi khâm phục trước sức chịu đựng phi thường của họ. Dù trời nắng to hay có mệt đến mấy, người nông dân vẫn luôn chăm chỉ, cần mẫn làm việc chẳng quản ngại khó khăn.

Bên cạnh nghề trồng tỏi, ruộng muối là một trong những sinh kế quan trọng của người dân Sa Huỳnh, Quảng Ngãi. Để làm được một mẻ muối, diêm dân phải thức từ tờ mờ sáng, gạt nước và phơi nắng để ô muối trở nên khô ráo. Sau đó, họ dùng cả buổi sáng để nện đất cho bề mặt ô rắn chắc hơn. Tuy nhiên, với đặc thù phải phơi lâu dưới ánh nắng mặt trời để hạt muối tách nước, chỉ cần thời tiết thay đổi đột ngột cũng có thể khiến diêm dân trắng tay.

Trong chương trình Gia đình Haha, ruộng muối mà anh Điệp, Jun Phạm và Bùi Công Nam đang phơi bất ngờ gặp cơn mưa lớn. Sau khi mưa tạnh, muối đang kết tinh bị pha loãng, nước mặn trong ô muối cũng không còn sạch nữa. Mọi quy trình đều phải làm thủ công lại từ đầu. Hiểu được nỗi vất vả để làm ra một mẻ muối, vì thế khi ngồi trong nhà, dù trời mưa mát mẻ nhưng Jun Phạm vẫn đăm chiêu, lo lắng cho công sức mà diêm dân bỏ ra suốt mấy ngày qua.

Chuyến đi biển đêm của Gia đình Haha đã mang lại cho dàn cast và khán giả những trải nghiệm mới mẻ về cuộc sống bám biển khó khăn của người dân nơi đây. Mỗi chuyến đi biển của ngư dân có thể cách bờ vài chục, thậm chí hàng trăm hải lý. Có những chuyến đi xa đến cả biên giới nước bạn. Với người dân vùng biển, một cuộc đi biển kéo dài cả tuần đến 1-2 tháng đã trở thành chuyện thường tình.

Mùa cá ở biển Sa Huỳnh thường rơi vào tháng Giêng đến tháng 3. Những hôm như thế, mỗi đêm thuyền của chú Sơn có thể đánh được đến 4-5 tấn cá cơm. Nghề biển với chú vừa khổ, vừa bạc. Năm nào được mùa thì ngư dân thu về khoảng trăm triệu, năm nào mất mùa chỉ lác đác 60-70 triệu. Để lo cho gia đình và các con ăn học, không những chú mà các thành viên khác trong gia đình cũng phải kiên trì bám biển đến giờ.

Đi ra biển, những hôm trời êm thì vẫn có sóng lớn, những hôm trời giông thuyền lại càng nhấp nhô và chòng chành hơn. Dàn cast và ekip Gia đình Haha chỉ trải nghiệm 1 đêm đã nể phục sức chịu đựng và sự kiên cường của chú Sơn và ngư dân nơi đây.