Trong quá trình bảo tồn và phát huy giá trị của di sản văn hóa, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành một công cụ quan trọng và thiết yếu. Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc ứng dụng công nghệ AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn – một di sản tư liệu thế giới được UNESCO công nhận. Qua đó, không chỉ góp phần bảo tồn và phát huy giá trị của mộc bản triều Nguyễn, mà còn giúp công chúng, đặc biệt là thế hệ trẻ, dễ dàng tiếp cận và tìm hiểu di sản quý giá của dân tộc.

Mộc bản triều Nguyễn là một trong những bộ tài liệu lịch sử quan trọng nhất của Việt Nam, bao gồm 33.976 tấm mộc bản được lưu trữ tại Trung tâm Lưu trữ Quốc gia IV. Tuy nhiên, sau thời gian dài, nhiều mộc bản đã bị xuống cấp và hư hại do tác động của môi trường và điều kiện khách quan. Để giải quyết vấn đề này, Trung tâm đã chủ động phối hợp với các chuyên gia và kỹ sư công nghệ để triển khai ứng dụng AI vào công tác số hóa và lưu trữ mộc bản.

Theo nhà nghiên cứu Minh Đạo, việc đưa AI vào công tác bảo tồn mộc bản triều Nguyễn không chỉ là xu thế tất yếu mà còn phản ánh tư duy đổi mới trong việc lưu giữ và phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc. AI có thể hỗ trợ số hóa các hiện vật, tài liệu cổ bằng công nghệ quét 3D, phục dựng các công trình kiến trúc bị hư hại, tái tạo những giá trị văn hóa đang có nguy cơ mai một. Qua đó, AI đóng vai trò quan trọng trong việc lưu trữ và bảo tồn, cũng như hỗ trợ việc lan tỏa di sản văn hóa đến công chúng thông qua các ứng dụng thực tế ảo, thực tế tăng cường và chatbot hướng dẫn du lịch.

Việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng giúp khách tham quan có những trải nghiệm tương tác sống động với di sản. Tuy nhiên, việc ứng dụng AI trong bảo tồn di sản văn hóa cũng đối mặt với không ít thách thức, trong đó vấn đề dữ liệu là một trở ngại lớn. Nhiều tư liệu di sản chưa được số hóa đầy đủ hoặc bị thiếu hụt thông tin, gây khó khăn cho AI trong việc phân tích và tái tạo. Bên cạnh đó, sự chính xác trong việc diễn giải và truyền tải nội dung văn hóa cũng là một thách thức.

Để phát huy tối đa tiềm năng của AI trong bảo tồn di sản văn hóa, nhà nghiên cứu Minh Đạo nhấn mạnh rằng cần có chiến lược đầu tư bài bản vào việc xây dựng kho dữ liệu số về di sản văn hóa, với yêu cầu cao về tính chính xác, đầy đủ và hệ thống. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên gia văn hóa, nhà nghiên cứu lịch sử và đội ngũ kỹ sư công nghệ là yếu tố then chốt để phát triển các mô hình AI có khả năng tiếp cận đúng bản chất, truyền tải trung thực tinh thần và giá trị của di sản.

TS Phạm Quốc Quân, Ủy viên Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, cũng nhận định rằng ứng dụng công nghệ trong bảo tồn và lan tỏa giá trị di sản là một xu thế tất yếu. Tuy nhiên, để ứng dụng công nghệ vào trưng bày một cách hiệu quả, điều quan trọng nhất vẫn là công tác nghiên cứu. Những di vật, cổ vật – vốn là thành phần của di sản văn hóa vật thể – cần được tìm hiểu kỹ lưỡng để kể lại câu chuyện của chúng một cách chính xác và sâu sắc.

https://vietnamnet.vn/giai-quyet-van-de-bao-ton-di-san-van-hoa-bang-cong-nghe-tri-tue-nhan-tao-1701873.html

Ngày 24 và 25/7 tới đây, Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội sẽ là địa điểm tổ chức chương trình hòa nhạc ‘Cho muôn đời sau’. Đây là sự kiện âm nhạc đặc biệt dành để vinh danh nhạc sĩ Hoàng Vân và bộ sưu tập các tác phẩm của ông – những di sản đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới.

Tiến sĩ Lê Y Linh, con gái của nhạc sĩ Hoàng Vân, là người đã chia sẻ về chương trình hòa nhạc đặc biệt này. Theo chị, chương trình ‘Cho muôn đời sau’ là hành trình xuyên suốt di sản nghệ thuật của nhạc sĩ Hoàng Vân – người được xem là nhạc sĩ của lịch sử và tâm hồn Việt Nam.

Nhạc sĩ Hoàng Vân để lại hơn 700 tác phẩm, nhiều trong số đó gắn bó sâu sắc với tâm thức dân tộc và ảnh hưởng lớn đến âm nhạc Việt Nam đương đại. Tên tuổi của ông được xem là một trong những tên tuổi lớn của âm nhạc Việt Nam. Tên gọi của chương trình ‘Cho muôn đời sau’ được lấy cảm hứng từ câu hát trong tổ khúc ‘Bài ca xây dựng’ mà nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác vào năm 1973: ‘Cho ngày nay, cho ngày mai, cho muôn đời sau’. Câu hát này như thể hiện tầm vóc âm nhạc và sự sống lâu bền của các tác phẩm mà nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác, từ quá khứ đến tương lai.

Chương trình hòa nhạc được chia thành hai phần rõ ràng, mỗi phần tương ứng với một thời kỳ lớn trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Vân. Các tác phẩm được sắp xếp theo dòng chảy cảm xúc, từ trang nghiêm, hào hùng đến lắng đọng, chiêm nghiệm và cuối cùng là hân hoan hướng về tương lai.

Phần I với chủ đề ‘Hồi tưởng’ sẽ mở ra bức tranh âm nhạc của thời kỳ kháng chiến và chiến tranh, với các bản trường ca, hợp xướng, ca khúc đã ghi dấu ấn một thời và làm nên tên tuổi của nhạc sĩ Hoàng Vân như ‘Tôi là người thợ lò’, ‘Quảng Bình quê ta ơi!’, ‘Người chiến sĩ ấy’…

Phần II ‘Cho muôn đời sau’ bắt đầu từ khi đất nước bước vào kỷ nguyên hòa bình, với những tác phẩm trữ tình, những suy tưởng mang tính nhân văn và dân tộc sâu sắc như ‘Hát ru trong đêm pháo hoa’, ‘Tổ khúc Bốn mùa ở quê hương’…

Thông qua chương trình hòa nhạc này, Tiến sĩ Lê Y Linh hy vọng công chúng sẽ có cơ hội trải nghiệm và cảm nhận sâu sắc hơn về di sản âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân, cũng như thấy được sự đa dạng và phong phú trong biên chế biểu diễn của từng tiết mục.