Một nghiên cứu gần đây được đăng trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy việc xử lý rác thải thực phẩm thông qua các phương pháp như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí hoặc tái chế thành thức ăn chăn nuôi có thể giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính phát thải vào môi trường. Hiện tại, gần một phần ba lượng thực phẩm được sản xuất không được tiêu thụ mà bị lãng phí, gây ra tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm đang trở thành một vấn đề cấp bách toàn cầu, không chỉ gây ra tổn thất tài nguyên mà còn là nguồn phát thải khí metan, một loại khí nhà kính có khả năng làm ấm Trái đất gấp 80 lần so với CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường.

Một nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã thực hiện nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia. Ba phương pháp được đánh giá trong nghiên cứu này bao gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để tạo ra biogas phục vụ sản xuất năng lượng tái tạo, và tái chế rác thải thực phẩm thành thức ăn chăn nuôi.

Theo Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, những quốc gia có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ việc chôn lấp rác thực phẩm. Nếu các quốc gia này chấm dứt hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm thành thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được coi là giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng ngoài thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích đồng thời, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, việc thực hiện giải pháp này không chỉ phụ thuộc vào chính sách mà còn cần sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu ngay từ trong bếp của mỗi gia đình.

Như vậy, nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc xử lý rác thải thực phẩm một cách hiệu quả không chỉ giúp giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường mà còn mang lại lợi ích kinh tế và xã hội. Để biết thêm thông tin về các giải pháp giảm thiểu lãng phí thực phẩm và bảo vệ môi trường, bạn có thể tham khảo các nguồn thông tin từ Nature Food và các tổ chức môi trường uy tín khác.

Ngày càng nhiều mô hình tiên tiến trong giảm phát thải khí nhà kính đã được thực hiện tại Việt Nam, hướng đến mục tiêu trung hòa carbon mà Chính phủ đặt ra. Ba đơn vị tiêu biểu vừa được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 gồm mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp của kỹ sư Hồ Quang Cua, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng với nỗ lực phục hồi 8.800 ha rừng tự nhiên, và Tập đoàn TH với chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn quốc tế PAS2060.

Mô hình Lúa – Tôm phát thải thấp do kỹ sư Hồ Quang Cua khởi xướng với mục tiêu nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ môi trường. Mô hình này đã cải tiến quy trình canh tác lúa ST25 kết hợp nuôi tôm trên hàng trăm nghìn ha ở đồng bằng sông Cửu Long. Điểm mạnh của mô hình là tận dụng hệ sinh thái đầm phá tự nhiên, giảm thiểu việc bón phân hóa học, hạn chế chăn thả phá rừng ngập mặn, do đó lượng phát thải metan và CO₂ được kiểm soát chặt chẽ. Nhờ đó, nông dân có thể thu về giá trị kinh tế cao hơn nhờ sản phẩm “lúa – tôm” đạt chứng nhận hữu cơ và được ưu tiên tiêu thụ trên các thị trường cao cấp.

Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã có hành trình phục hồi ấn tượng với 8.800 ha rừng tự nhiên. Trước đây, vùng đất hơn 11.000 ha tại xã Tuyên Hóa (phía Đông dãy Trường Sơn) từng là điểm nóng của việc khai thác rừng cạn kiệt. Từ gần 20 năm qua, sau khi Nhà nước giao đất và giao rừng cho các hộ gia đình, Cộng đồng chủ rừng Cao Quảng đã đoàn kết bảo vệ, khoanh nuôi và tái sinh hơn 8.800 ha rừng tự nhiên. Đồng thời, họ phát triển thêm diện tích rừng trồng có giá trị cao về tài nguyên và kinh tế. Hoạt động khoanh nuôi, trồng bổ sung và bảo vệ nghiêm ngặt không chỉ tạo nguồn sinh kế ổn định cho người dân địa phương mà còn giúp mỗi héc-ta rừng hấp thụ xấp xỉ 250 tấn CO₂ mỗi năm.

Tập đoàn TH đã được vinh danh với sự tiên phong trong việc trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060. Hai công ty thành viên của Tập đoàn TH, gồm Công ty Cổ phần Sữa TH và Công ty TNHH Nước tinh khiết Núi Tiên, chính thức đạt chứng nhận trung hòa carbon theo tiêu chuẩn PAS2060:2014, do Control Union (Đức) thẩm định và xác nhận. Đây là hai đơn vị đầu tiên tại Việt Nam đạt được chứng nhận quốc tế này. Để đạt được thành quả này, TH đã triển khai đồng bộ chuỗi giải pháp giảm phát thải tại nguồn như chuyển đổi năng lượng, cải tiến công nghệ, quản lý chất thải và nhựa, cũng như thực hành văn hóa xanh nội bộ. Phần lượng phát thải còn lại được TH bù đắp thông qua các dự án giảm phát thải và nâng cao hiệu quả năng lượng được chứng nhận quốc tế.

Ba tấm gương được vinh danh tại Diễn đàn Net Zero Việt Nam 2025 không chỉ khẳng định tâm huyết và trách nhiệm với môi trường mà còn truyền cảm hứng mạnh mẽ cho cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội cùng chung tay giảm phát thải, hướng tới tương lai bền vững.