Không khí mùa hè năm nay tại nhiều khu vực trên thế giới dường như không còn gắn liền với những mùi dễ chịu như khói lửa trại hay thịt nướng ngoài trời. Thay vào đó, khói từ các đám cháy rừng ở Canada đã trở thành một phần không thể thiếu trong danh sách những mùi quen thuộc của mùa hè. Tại Milwaukee, Wisconsin, chất lượng không khí đã giảm sút đáng kể trong vài ngày qua, thậm chí đứng trong số những nơi tồi tệ nhất trên toàn cầu.

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này là các đám cháy rừng lớn đang diễn ra ở Canada, đặc biệt tập trung tại các tỉnh Saskatchewan và Manitoba. Những đám cháy này đã tạo ra cột khói khổng lồ, sau đó di chuyển về phía vùng Trung Tây Hoa Kỳ thông qua dòng jet stream. Các mùa cháy rừng gần đây ở Canada đã chịu ảnh hưởng lớn bởi biến đổi khí hậu và nhiệt độ mùa xuân ấm áp. Sự tan băng sớm và nhanh chóng đã khiến đất trở nên khô hơn, tạo điều kiện thuận lợi cho các đám cháy rừng với quy mô lớn.

Mùa cháy rừng năm 2023 ở Canada đã chính thức phá vỡ kỷ lục về diện tích đất bị đốt cháy, với gần 6 triệu ha đất bị ảnh hưởng. Con số này tương đương với hơn 23.000 dặm vuông, thậm chí lớn hơn diện tích bề mặt của Hồ Michigan. Đây là một con số đáng báo động, cho thấy mức độ nghiêm trọng của tình trạng cháy rừng và tác động của biến đổi khí hậu.

Để đánh giá chất lượng không khí, chỉ số chất lượng không khí (AQI) được sử dụng như một công cụ đo lường mức độ ô nhiễm không khí trung bình trong 24 giờ. Cơ quan Tài nguyên Thiên nhiên Wisconsin (Wisconsin DNR) duy trì các thiết bị đo không khí trên toàn bang, trong đó có các hạt ô nhiễm nhỏ hơn 2,5 micron, được gọi là PM2.5. Đây là loại hạt có khả năng thâm nhập sâu vào phổi và gây tổn thương. EPA cũng sử dụng dữ liệu từ các trạm đo chuyên dụng và mạng lưới cảm biến giá rẻ để tạo ra NowCast, ước tính AQI tại một thời điểm nhất định.

Hiện tại, vào lúc 10 giờ sáng ngày 1 tháng 8, NowCast của EPA cho thấy khu vực Milwaukee đang ở mức ô nhiễm không khí không tốt cho các nhóm nhạy cảm. Dự báo chất lượng không khí trên toàn bang Wisconsin sẽ ở mức trung bình đến không tốt trong cuối tuần này. Phía bắc của bang dự kiến sẽ rơi vào mức không tốt, trong khi phía nam của bang không tốt cho các nhóm nhạy cảm. Dự báo thời tiết sẽ duy trì tình trạng này cho đến thứ Bảy, nhưng sẽ có gió nam vào ngày Chủ nhật, giúp làm giảm bớt khói.

Về việc tập thể dục ngoài trời, với chỉ số AQI từ 101 đến 150, Wisconsin DNR khuyến cáo mọi người nên hạn chế các hoạt động ngoài trời và những người nhạy cảm nên ở trong nhà nếu có triệu chứng như ho hoặc khó thở. Nếu chỉ số AQI tăng lên mức không tốt, từ 151 đến 200, thì tất cả mọi người nên cẩn thận và những người nhạy cảm nên tránh các hoạt động ngoài trời. Mọi người cũng có thể thực hiện các biện pháp giảm thiểu tiếp xúc với ô nhiễm trong nhà, chẳng hạn như chạy điều hòa nhiệt độ và tránh các hoạt động tạo ra ô nhiễm không khí trong nhà.

Khói cháy rừng chứa các hạt có kích thước rất nhỏ, khoảng 30 lần nhỏ hơn so với chiều rộng của một sợi tóc người. Điều này cho phép chúng đi vào các túi phổi và gây tổn thương. Khói cháy rừng có thể dẫn đến viêm phổi và tổn thương tế bào trên toàn cơ thể. Vì vậy, việc theo dõi và ứng phó với tình trạng cháy rừng cũng như bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình là vô cùng quan trọng.

Biến đổi khí hậu sẽ không biến mất, và tình trạng cháy rừng ở Canada có thể tiếp tục. Điều này có nghĩa là quá trình tạo ra khói và ảnh hưởng đến bầu trời mùa hè có thể lặp lại nhiều lần. Đây là một lời nhắc nhở cho tất cả mọi người về việc cần phải hành động có trách nhiệm đối với môi trường và hỗ trợ các nỗ lực bảo vệ môi trường và giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu.

Một nghiên cứu gần đây được công bố trên tạp chí PLOS One đã đưa ra cảnh báo về việc không khí trong nhà và ô tô chứa hàng nghìn hạt vi nhựa cực nhỏ. Những hạt vi nhựa này có khả năng xâm nhập sâu vào phổi và tích tụ trong cơ thể, làm gia tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng.

Theo nghiên cứu, mỗi người trưởng thành có thể hít phải khoảng 68.000 hạt vi nhựa mỗi ngày từ không khí trong nhà. Kích thước của những hạt vi nhựa này dao động từ 1 đến 10 micromet, nhỏ hơn cả tế bào hồng cầu. Nguồn gốc của những hạt vi nhựa siêu nhỏ này chủ yếu đến từ sự hao mòn của các vật liệu nhựa trong đời sống hàng ngày, bao gồm đồ gia dụng, vải nội thất, rèm cửa, thảm trải sàn, và đặc biệt là các chi tiết trong xe hơi.

Các chuyên gia y tế cảnh báo rằng việc tiếp xúc lâu dài với vi nhựa có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Một số rủi ro có thể kể đến như rối loạn nội tiết, vô sinh và dị tật bẩm sinh, rối loạn phát triển thần kinh, bệnh tim mạch và ung thư. Đặc biệt, cabin ô tô được mô tả là môi trường lý tưởng để tích tụ vi nhựa do không gian kín, ít thông gió, và chứa nhiều vật liệu nhựa dễ phân rã dưới tác động của nhiệt độ, ma sát và ánh nắng.

Kết quả nghiên cứu cho thấy mỗi mét khối không khí trong xe chứa 2.238 hạt vi nhựa, cao gấp 4 lần so với trong nhà ở. Điều này cho thấy rằng không chỉ không khí ngoài trời mà ngay cả trong không gian riêng tư như nhà ở và xe ô tô, chúng ta cũng có thể tiếp xúc với vi nhựa.

Dù vi nhựa có mặt ở khắp nơi, các chuyên gia khẳng định mỗi cá nhân vẫn có thể giảm thiểu đáng kể mức độ phơi nhiễm nếu thay đổi một số thói quen hàng ngày. Một số biện pháp có thể được thực hiện như tránh sử dụng đồ nhựa dùng một lần, sử dụng ly inox, cốc thủy tinh và hộp đựng bằng thủy tinh thay cho đồ nhựa, không hâm nóng thực phẩm trong bao bì nhựa, mang túi vải khi đi siêu thị và hạn chế sử dụng túi nilon.

Vi nhựa không còn là vấn đề môi trường xa vời mà đã trở thành một mối nguy rõ ràng đối với sức khỏe cộng đồng. Khi không khí mà chúng ta hít thở mỗi ngày, ngay trong nhà ở hay xe ô tô, đã bị bao phủ bởi hạt nhựa siêu nhỏ, việc nhận thức rõ rủi ro và thay đổi hành vi tiêu dùng là điều cấp thiết. Để biết thêm thông tin về PLOS One, bạn có thể truy cập vào trang web của họ.