Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thực hiện một động thái táo bạo và chưa từng có trong lịch sử khi đến trụ sở Cục Dự trữ Liên bang (Fed) và công khai đề nghị Chủ tịch Jay Powell giảm lãi suất. Sự kiện này đã gây chú ý rộng rãi và được xem là một diễn biến căng thẳng trong mối quan hệ giữa Nhà Trắng và ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới.

Ông Trump đã đến trụ sở Fed tại Washington và có một cử chỉ thân mật khi vỗ vai Chủ tịch Powell, nói: “Tôi thực sự muốn ông giảm lãi suất”. Tuy nhiên, nụ cười gượng gạo của Powell sau lời đề nghị đó cho thấy ông Trump đang công khai thách thức Fed. Đây là một tình huống hiếm có, đặc biệt là trong bối cảnh căng thẳng như hiện nay.

Ông David Wilcox, cựu quan chức Fed và hiện làm việc tại Viện Peterson, nhận định: “Việc Tổng thống Mỹ đến tận Fed là chuyện cực kỳ hiếm, và càng chưa từng xảy ra trong bối cảnh căng thẳng như thế này”. Sự kiện này đã đánh dấu rạn nứt công khai lớn nhất giữa một tổng thống Mỹ và lãnh đạo Fed kể từ khi cơ quan này được trao quyền tự chủ khỏi Chính phủ vào năm 1951.

Ngoài vấn đề lãi suất, ông Trump cũng công khai chỉ trích Chủ tịch Fed về chi phí cải tạo trụ sở của Ngân hàng trung ương. Chủ tịch Fed đã lên tiếng bác bỏ con số 3,1 tỷ USD mà ông Trump đưa ra liên quan đến dự án trùng tu tòa nhà Marriner S. Eccles. Cuộc đối đầu này đã làm dấy lên lo ngại về tính độc lập của Fed và vai trò của ngân hàng trung ương trong nền kinh tế.

Nhiều quan chức Fed đã bày tỏ lo lắng trước làn sóng tấn công ngày càng gay gắt của ông Trump nhằm vào ngân hàng trung ương này. Họ lo ngại rằng ông Trump có thể lấy lý do dự án sửa chữa vượt dự toán để cách chức Powell. Ông Wilcox nhận định: “Rõ ràng đây là một tính toán khá thô thiển nhằm tìm cớ để bãi nhiệm Powell”.

Ông Daniel Tarullo, giáo sư luật Đại học Harvard, người từng là Phó Chủ tịch Giám sát của Fed, khẳng định: “Tôi không tin có dấu hiệu nào cho thấy hành vi sai phạm hay lơ là trách nhiệm ở đây”. Sự bảo vệ của ông Tarullo dành cho Powell và Fed cho thấy sự ủng hộ đối với tính độc lập của ngân hàng trung ương.

Mặc dù dư luận chủ yếu tập trung vào dự án nâng cấp trụ sở, nhưng điều khiến ông Trump bất bình hơn cả lại là việc Chủ tịch Powell kiên quyết giữ lãi suất ở mức cao. Hầu hết chuyên gia kinh tế dòng chính đều châm biếm những lý lẽ của ông Trump. Một số nhà phân tích thậm chí so sánh ông với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan, người nổi tiếng với việc sa thải các lãnh đạo ngân hàng trung ương do bất đồng trong chính sách lãi suất.

อย่างไรก็ตาม, quan điểm của ông Trump lại vẫn rất được lòng nhóm cử tri trung thành, vốn xưa nay chẳng mấy tin tưởng vào Fed. Một cựu lãnh đạo cấp cao của ngân hàng trung ương chia sẻ: “Một khi đã bước vào cuộc chiến dư luận thì quả thực rất khó giành phần thắng”.

Nhiều cựu quan chức Fed cũng nhận định, các đòn công kích không ngớt của ông Trump đang gây tổn thương nặng nề đến tinh thần của đội ngũ nhân viên, những người luôn xem mình là người bảo vệ sứ mệnh mà Quốc hội Mỹ phó thác cho Fed: giữ cho nền kinh tế quốc gia ổn định.

Về phần mình, Chủ tịch Powell khẳng định ông sẽ không rời vị trí trước thời hạn nhiệm kỳ kết thúc vào tháng 05/2026. Sự kiên định của Powell trong bối cảnh căng thẳng hiện nay đã thể hiện cam kết của ông đối với sứ mệnh của Fed và tính độc lập của ngân hàng trung ương.

Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) đã quyết định duy trì lãi suất tham chiếu ở mức 2% trong cuộc họp ngày 24/7, đánh dấu việc chấm dứt chuỗi 8 lần giảm lãi suất liên tiếp kể từ tháng 6/2024. Quyết định này được đưa ra trong bối cảnh Liên minh châu Âu (EU) đang tích cực đàm phán thỏa thuận thương mại với Mỹ, một yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến quyết định của ECB.

Môi trường kinh tế hiện tại được ECB mô tả là rất bất ổn, đặc biệt là do căng thẳng thương mại leo thang. Lạm phát của khu vực đồng euro đã đạt mục tiêu của ECB là 2% vào tháng trước. Các quan chức ECB cho biết nỗ lực hạ nhiệt lạm phát gần như đã hoàn tất, và giờ đây, ECB đang hướng đến việc đưa lãi suất về mức trung tính, không kích thích và cũng không kiềm chế tăng trưởng.

ECB vẫn tỏ ra cảnh giác với các thay đổi trong triển vọng trung hạn. Một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định của ECB là khả năng đạt được thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ, điều vẫn còn thiếu chắc chắn. Mỹ hiện là đối tác đầu tư và thương mại lớn nhất của EU, với kim ngạch xuất khẩu 503 tỷ euro (590 tỷ USD) hàng hóa sang Mỹ trong năm ngoái. Thuế nhập khẩu mà EU phải chịu khi bán hàng sang Mỹ hiện là 30%.

Các chuyên gia dự đoán ECB có thể sẽ chờ đợi các dự báo tăng trưởng và lạm phát mới, dự kiến được công bố vào tháng 9, trước khi tiếp tục hành động. Động thái giữ nguyên lãi suất của ECB trong cuộc họp này có thể phản ánh sự thận trọng của họ trong việc đánh giá tác động của các yếu tố kinh tế và thương mại đang diễn ra.

Thỏa thuận thương mại giữa EU và Mỹ sẽ có tác động đáng kể đến nền kinh tế châu Âu nói chung và chính sách tiền tệ của ECB. Trong khi đó, ECB cũng cần cân nhắc cẩn thận các bước đi tiếp theo để đảm bảo sự ổn định kinh tế và kiểm soát lạm phát trong khu vực đồng euro.

Với những bất ổn và thách thức hiện tại, quyết định của ECB được xem là hợp lý và cho thấy cam kết của họ trong việc duy trì sự ổn định kinh tế.

Giá vàng thế giới đã tăng mạnh vào sáng ngày 22/7 (theo giờ Việt Nam), đạt mức cao nhất trong vòng 5 tuần qua. Thị trường tài chính toàn cầu đang diễn biến phức tạp đã khiến các nhà đầu tư tìm đến các kênh trú ẩn an toàn. Giá vàng giao ngay tăng 1,3% lên 3.394,23 USD/ounce, mức cao nhất kể từ ngày 17/6. Tương tự, giá vàng kỳ hạn của Mỹ cũng tăng 1,4% đạt 3.406,40 USD/ounce.

Ông David Meger, Giám đốc phụ trách giao dịch kim loại tại High Ridge Futures, cho rằng tâm lý lo ngại gia tăng trên thị trường đã thúc đẩy đà tăng của vàng. Sự kiện hạn chót áp thuế quan mới của Mỹ vào ngày 1/8 đang đến gần cùng với kỳ vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) sớm cắt giảm lãi suất đã khiến giới đầu tư thêm thận trọng. Trong bối cảnh bất ổn và lãi suất thấp, vàng tiếp tục được coi là kênh trú ẩn an toàn.

Tuy nhiên, một số chuyên gia bày tỏ thận trọng với đà tăng hiện tại. Ông David Scutt, nhà phân tích thị trường Mỹ, cho rằng giá vàng đã nhiều lần bật tăng từ mức thấp thiết lập ngày 28/2, song đều nhanh chóng bị điều chỉnh do lực bán chốt lời từ các nhà đầu tư nắm giữ vàng.

Thị trường chứng khoán Phố Wall có diễn biến trái chiều. Chỉ số S&P500 tăng nhẹ 0,1% lên mức kỷ lục 6.305,60 điểm. Chỉ số Nasdaq Composite cũng tăng 0,4% lên 20.974,17 điểm. Trong khi đó, chỉ số Dow Jones Industrial Average giảm nhẹ gần 0,1% còn 44.323,07 điểm.

Chuyên gia tài chính Chris Low của FHN cho rằng tâm lý tích cực trên thị trường chứng khoán đến từ triển vọng cải thiện của kinh tế Mỹ, sau khi nhiều nhà dự báo từng cảnh báo nguy cơ suy thoái hồi đầu năm.