Hiện tượng AI ‘ngầm’ hay còn gọi là shadow AI đang ngày càng lan rộng và trở thành một thách thức lớn đối với các doanh nghiệp trên toàn cầu, đặc biệt là trong các ngành nhạy cảm như ngân hàng và viễn thông. Theo một khảo sát gần đây của BCG thực hiện trên hơn 10.600 nhân viên tại 11 quốc gia, có tới hơn một nửa (54%) số người được hỏi cho biết họ sẽ sử dụng các công cụ AI ngay cả khi không được phép hoặc không có sự hỗ trợ chính thức từ công ty. Điều đáng chú ý là nhóm tuổi Gen Z và Millennials đang dẫn đầu xu hướng này, với 62% số người thuộc nhóm tuổi này sẵn sàng sử dụng AI bên ngoài hệ sinh thái của doanh nghiệp, cao hơn 19 điểm phần trăm so với các nhóm tuổi khác.

Thực trạng này đang đặt ra những thách thức lớn cho các tổ chức, đặc biệt là về quản lý rủi ro và tuân thủ quy định. Các ngành như ngân hàng và viễn thông đặc biệt dễ bị tổn thương do phải quản lý dữ liệu nhạy cảm, hạ tầng on-premise lạc hậu và chính sách siết chặt quá mức. Thống kê cho thấy việc sử dụng AI không được phê duyệt đã tăng trưởng 250% chỉ trong năm qua tại các ngành này.

Về rủi ro pháp lý và tuân thủ, Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam đã tạo ra một khung pháp lý chặt chẽ. Đặc biệt, việc chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài thông qua các công cụ AI không được kiểm soát có thể kích hoạt các điều khoản xử phạt nghiêm khắc nhất của nghị định này. Điều này đòi hỏi các tổ chức phải có những biện pháp kiểm soát và quản lý rủi ro một cách hiệu quả.

Để giải quyết vấn đề này, các tổ chức cần chuyển từ tư duy ‘cấm đoán’ sang ‘quản lý thông minh’ để kiểm soát rủi ro mà vẫn tận dụng được tiềm năng của công nghệ. Điều này đòi hỏi sự kết hợp khéo léo giữa chính sách thông minh, công nghệ phù hợp và văn hóa tổ chức mở. Một số giải pháp toàn diện có thể được áp dụng bao gồm xây dựng khung chính sách ‘mở nhưng có lan can’, triển khai hạ tầng AI nội bộ tiện lợi và xây dựng văn hóa minh bạch và đào tạo liên tục.

Cụ thể, các tổ chức có thể xây dựng chính sách sử dụng AI chấp nhận được với các nguyên tắc cụ thể, triển khai giải pháp Azure OpenAI với private endpoint hoặc self-hosted solution, và xây dựng mạng lưới AI Champions nội bộ cùng với tổ chức chương trình đào tạo. Bên cạnh đó, công nghệ hỗ trợ như Data Loss Prevention (DLP) cho AI và SIEM tích hợp AI cũng cần được nâng cấp để phát hiện và ngăn chặn việc sử dụng AI không được phê duyệt.

Chiến lược triển khai cần được thực hiện theo các giai đoạn, bao gồm đánh giá và lập kế hoạch, triển khai hạ tầng, đào tạo và triển khai. Quá trình này đòi hỏi sự tham gia và cam kết của tất cả các cấp độ trong tổ chức.

Tóm lại, việc quản lý shadow AI đòi hỏi sự kết hợp giữa chính sách thông minh, công nghệ phù hợp và văn hóa tổ chức mở. Doanh nghiệp nên bắt đầu từ việc xây dựng chính sách rõ ràng, đầu tư vào hạ tầng AI an toàn, và quan trọng nhất là nuôi dưỡng văn hóa minh bạch – nơi nhân viên cảm thấy được hỗ trợ thay vì bị trừng phạt khi sử dụng AI một cách có trách nhiệm.

Cuốn sách này không đơn thuần chạy theo trào lưu quản trị hiện đại hay vay mượn lý thuyết từ nước ngoài. Thay vào đó, nó tập trung ghi lại những trải nghiệm thực tế và được xây dựng thành một hệ thống tư duy chặt chẽ. Nội dung của cuốn sách bao gồm các khía cạnh quan trọng như hoạch định mục tiêu, dự báo rủi ro, và điều chỉnh kế hoạch – những yếu tố then chốt giúp các nhà quản lý và doanh nghiệp xây dựng chiến lược hiệu quả.

Một trong những điểm nổi bật của cuốn sách là khái niệm ‘kiến tạo động’, một thuật ngữ được Việt hóa để mô tả năng lực đổi mới trong môi trường bất định. Đây là một khía cạnh quan trọng giúp các tổ chức không chỉ thích nghi mà còn có thể phát triển mạnh mẽ trong bối cảnh thay đổi không ngừng. Cuốn sách không chỉ dừng lại ở việc cung cấp thông tin mà còn hướng dẫn người đọc cách áp dụng những nguyên tắc này vào thực tế.

Qua việc kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn, cuốn sách mang đến cho người đọc một cái nhìn toàn diện về quản trị trong thời đại hiện nay. Việc nhấn mạnh vào trải nghiệm thực tế và tư duy hệ thống giúp độc giả hiểu rõ hơn về cách xây dựng và phát triển chiến lược cho tổ chức của mình. Bằng cách này, cuốn sách không chỉ là một tài liệu tham khảo mà còn là một công cụ hữu ích cho những ai đang tìm kiếm cách cải thiện kỹ năng quản lý và lãnh đạo.

Thông qua những trải nghiệm và kiến thức được chia sẻ, cuốn sách hy vọng sẽ truyền cảm hứng cho người đọc, giúp họ phát triển tư duy và kỹ năng cần thiết để đối mặt với những thách thức trong môi trường kinh doanh đầy biến động hiện nay. Sự kết hợp giữa hoạch định mục tiêu, quản lý rủi ro, và khả năng đổi mới sẽ giúp các nhà quản lý và doanh nghiệp không chỉ đạt được thành công mà còn duy trì được sự phát triển bền vững.

Cuối cùng, cuốn sách là một tác phẩm không chỉ có giá trị về mặt lý thuyết mà còn rất thực tiễn. Với cách tiếp cận mới mẻ và những kiến thức được trình bày một cách rõ ràng, cuốn sách chắc chắn sẽ là một tài liệu quý giá cho bất kỳ ai quan tâm đến lĩnh vực quản trị và mong muốn tạo ra những thay đổi tích cực trong tổ chức của mình. Bằng cách ứng dụng những nguyên tắc và phương pháp được trình bày trong sách, người đọc hoàn toàn có thể kỳ vọng vào những thành quả tích cực trong tương lai.

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh rằng công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn năm 2025 cần đảm bảo nguyên tắc ‘ba phải’ để tăng tính chủ động. Nguyên tắc này bao gồm: Phải từ sớm, từ xa, từ khi chưa xảy ra sự cố; Phải ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, kịp thời, phù hợp và an toàn, hiệu quả; Phải chung tay khắc phục cơ bản, toàn dân, toàn diện, toàn phần. Điều này được Thủ tướng nhấn mạnh tại hội nghị của Ban Chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia.

Thủ tướng chỉ ra rằng cường độ và tần suất, tác hại của thiên tai ở nước ta ngày càng nặng nề, vượt qua mọi kỷ lục, gây thiệt hại về người và của rất lớn. Để ứng phó với tình hình thiên tai phức tạp, Thủ tướng yêu cầu các cơ quan chức năng cần làm tốt công tác cảnh báo, dự báo, nắm tình hình; ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, bám sát thực tiễn. Việc này nhằm đảm bảo tính chủ động và hiệu quả trong công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

Thủ tướng cũng nhấn mạnh rằng cần chuyển đổi tư duy ứng phó kịp thời, chủ động phòng ngừa, khắc phục hiệu quả, lấy con người làm trung tâm, chủ thể. Việc quản lý rủi ro thiên tai là trọng tâm trong thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội. Cần nâng cao năng lực dự báo, ứng phó khắc phục hậu quả; đầu tư hạ tầng cần thiết để khi ứng phó, khắc phục, dự báo có đủ điều kiện, công cụ đánh giá. Điều này sẽ giúp giảm thiểu thiệt hại và nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống thiên tai.

Từ tình hình thiên tai năm 2024, Thủ tướng cho rằng cần rút kinh nghiệm từ các tồn tại, hạn chế, đặc biệt là trong công tác dự báo, cảnh báo và truyền thông. Sự chủ quan, lơ là của người dân cần được khắc phục. Năng lực chống chịu của hạ tầng kinh tế kỹ thuật còn nhiều hạn chế cần được đầu tư nâng cao. Điều này sẽ giúp nâng cao hiệu quả trong công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

Người đứng đầu Chính phủ yêu cầu các lực lượng liên quan tăng cường quản lý quỹ phòng thủ dân sự hiệu quả; tổ chức vận hành các đơn vị phòng thủ dân sự hiệu quả, chuyên nghiệp. Phối hợp cơ quan thông tin tuyên truyền, dự báo, xây dựng Tổng đài112 tiếp nhận hệ thống thông tin về thảm họa, sự cố, thiên tai. Việc này nhằm đảm bảo sự phối hợp chặt chẽ và hiệu quả trong công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.

Như vậy, để ứng phó với tình hình thiên tai phức tạp, các cơ quan chức năng cần làm tốt công tác cảnh báo, dự báo, nắm tình hình; ứng phó bình tĩnh, sáng suốt, bám sát thực tiễn. Đồng thời, cần chuyển đổi tư duy ứng phó kịp thời, chủ động phòng ngừa, khắc phục hiệu quả, lấy con người làm trung tâm, chủ thể. Việc quản lý rủi ro thiên tai là trọng tâm trong thực hiện kế hoạch kinh tế xã hội.

Trang thông tin điện tử Chính phủ sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.