Sự trở lại của rapper MCK với MV “2323”, một bản làm mới của ca khúc “Buông Đôi Tay Nhau Ra” của Sơn Tùng, đã gây ra nhiều phản ứng trái chiều trong cộng đồng khán giả. Mặc dù ghi nhận hàng trăm nghìn lượt xem chỉ trong vài giờ lên sóng, nhưng phần đông khán giả lại bày tỏ sự hụt hẫng với phần nội dung.

Việc MCK chọn cách “làm mới lại” nhạc phẩm cũ bằng cách thêm phần rap ngắn ở cuối bài, mà không chỉnh sửa nhiều về mặt phối khí, đã khiến nhiều người nhận xét rằng đây là MV của Sơn Tùng chứ không phải của MCK. Sự thiếu đột phá trong cách tiếp cận này đã khiến khán giả cảm thấy hụt hẫng.

Thực tế, “Buông Đôi Tay Nhau Ra” không chỉ là một bản hit, mà là một phần ký ức âm nhạc của thế hệ khán giả trưởng thành vào những năm 2010. Việc lấy chất liệu từ một bản nhạc mang tính biểu tượng như vậy dễ khiến người nghe “quay về bản gốc” để tìm lại cảm xúc cũ, hơn là thưởng thức phiên bản mới.

Sự “trỗi dậy” của phong trào remix, re-sample trong âm nhạc Gen Z cũng đặt ra câu hỏi về ranh giới giữa sáng tạo và vay mượn. Nếu như “Tháp Drill Tự Do” của MCK từng tạo hiệu ứng nhờ khai thác chất liệu nhạc cách mạng theo phong cách drill táo bạo, thì “2323” lần này lại khiến người ta băn khoăn về mức độ đầu tư và tư duy âm nhạc thật sự.

MCK không phải người đầu tiên thử sức với nhạc Sơn Tùng, nhưng vấn đề không nằm ở việc làm lại nhạc xưa mà là làm sao để thể hiện được chất riêng của người làm mới. Khi thị trường âm nhạc hiện đại đang bão hòa với các sản phẩm “vừa tai, dễ viral”, thì bài toán giữ cá tính lại càng khó khăn.

Tất nhiên, không thể phủ nhận hiệu ứng tức thì mà sản phẩm này mang lại. Nhưng về lâu dài, MCK sẽ cần nhiều hơn những bản “remix hoài niệm” để khẳng định giá trị nghệ sĩ. Bởi một nghệ sĩ lớn không chỉ biết khai thác ký ức tập thể, mà phải biết tạo ra ký ức mới cho thời đại của chính mình.

Hanoi Rock City (HRC), một trong những “thánh địa” indie tại Hà Nội, vừa thông báo sẽ khép lại hành trình 15 năm hoạt động vào tháng 12-2025. Lý do được đưa ra là hợp đồng thuê địa điểm đã kết thúc. Đây có thể là hệ quả của một quá trình được xem là sự “sụp đổ” của mô hình không gian thực hành sáng tạo khi từ trước đó khá lâu, các buổi biểu diễn ở HRC đã liên tục bị hoãn hoặc hủy bỏ.

Sự kết thúc của HRC được xem là cú sốc với những người đang muốn bắt đầu với con đường sáng tạo nghệ thuật, nhất là âm nhạc. Việc này tuy không gây nhiều bất ngờ cho những người am hiểu lĩnh vực này vì dù có nhiều hoài bão nhưng HRC cũng không nằm ngoài bài toán kinh tế để duy trì các tổ hợp hay không gian thực hành sáng tạo.

Thực tế, phần lớn những địa điểm này được giới trẻ cùng đam mê, khát vọng sáng tạo thành lập và kết nối. Tuy nhiên, trên con đường đi đến thành công không phải ai cũng có thể trụ được khi vừa làm việc toàn thời gian để chu toàn cuộc sống cá nhân, gia đình, vừa gồng gánh các không gian giàu cảm xúc nhưng ít lợi nhuận này.

Yếu tố kinh tế là một trong những thách thức lớn nhất đối với các không gian thực hành sáng tạo nghệ thuật. Một vị trí thuận tiện, một mặt bằng đẹp có thể mang về lợi nhuận hấp dẫn nếu chuyển qua khai thác kinh doanh ẩm thực, cao ốc văn phòng… Tuy nhiên, với một không gian thực hành sáng tạo nghệ thuật, đòi hỏi gia tăng doanh thu, lợi nhuận một sớm một chiều là hoàn toàn không thể.

Không chỉ HRC, nhiều tổ hợp, không gian thực hành nghệ thuật tại TPHCM cũng từng đóng cửa sau thời gian hoạt động. Sự “chưa nở đã vội tàn” của các không gian sáng tạo này có thể được lý giải bằng việc hiện chưa có căn cứ pháp lý đặc thù nào dành cho hoạt động này.

Đối với các không gian có tính nghiên cứu phát triển, thử nghiệm, việc đóng thuế thật sự là một thách thức lớn. Hiểu rõ tầm quan trọng của không gian thực hành sáng tạo nghệ thuật, ngay sau khi Chiến lược Phát triển ngành công nghiệp văn hóa được UBND TPHCM phê duyệt, Sở VH-TT thành phố đã đề xuất thành lập Trung tâm Phát triển công nghiệp văn hóa TPHCM.

Đây được xem như một trung tâm khởi nghiệp trong lĩnh vực sáng tạo, hỗ trợ người thực hành nghệ thuật và kết nối công chúng. Để có sản phẩm nghệ thuật sáng tạo đóng góp vào GRDP của thành phố, chúng ta cần có người thực hành, công chúng đón nhận, hình thành các bước từ cơ bản đến chuyên nghiệp của một ngành công nghiệp.