Chính quyền Mỹ vừa thông báo về việc rút khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO) lần thứ hai trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump. Thông tin này được Phó phát ngôn viên Nhà Trắng Anna Kelly xác nhận.

Theo bà Kelly, quyết định rút khỏi UNESCO được đưa ra do tổ chức này được cho là đang thúc đẩy các vấn đề văn hóa và xã hội gây chia rẽ. Điều này bị Mỹ xem là đi ngược lại với chính sách hợp lý mà người dân Mỹ ủng hộ.

Ngay sau thông báo của Mỹ, UNESCO chưa có phản ứng tức thì để xác nhận thông tin. Tuy nhiên, nếu được xác nhận, đây sẽ là lần thứ ba Mỹ rời khỏi tổ chức này. Trước đó, Mỹ đã một lần rút khỏi UNESCO dưới thời Tổng thống Trump và một lần dưới thời cựu Tổng thống Ronald Reagan.

Trước đây, Mỹ và Israel đã ngừng cung cấp tài trợ cho UNESCO sau khi Palestine được kết nạp vào tổ chức này. Động thái này của Mỹ thể hiện một sự thay đổi quan điểm về vai trò của UNESCO trong cộng đồng quốc tế.

Quyết định rút khỏi UNESCO của Mỹ sẽ có hiệu lực vào cuối tháng 12 năm 2026. Đây là một thông tin quan trọng đối với những người quan tâm đến hoạt động của các tổ chức quốc tế và vai trò của Mỹ trong các tổ chức này.

UNESCO là một tổ chức chuyên ngành của Liên hợp quốc, được thành lập với mục đích thúc đẩy hòa bình và an ninh thế giới thông qua hợp tác quốc tế về giáo dục, khoa học, văn hóa và truyền thông.

Chính quyền Hà Nội đang tích cực triển khai kế hoạch tái thiết và phục dựng Chính điện Kính Thiên, biểu tượng văn hóa nghìn năm tuổi của Thăng Long. Đây là một phần quan trọng của Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, được xem là không gian đại diện cho việc thực hành nghi lễ truyền thống, tái hiện lịch sử dân tộc và khơi dậy sức mạnh hội tụ của nền văn hiến lâu đời. Trên cơ sở hợp tác chặt chẽ với Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên hợp quốc (UNESCO), Hội đồng Quốc tế về Di sản và Bảo tồn (ICOMOS) và các chuyên gia quốc tế, TP Hà Nội đang đẩy nhanh tiến trình hoàn thiện hồ sơ bảo tồn toàn diện.

Mục tiêu là hoàn thiện và trình báo cáo cập nhật về tình trạng bảo tồn Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội tới Trung tâm Di sản Thế giới trước ngày 1/2/2026. Mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Vũ Thu Hà đã tiếp đón Đoàn liên ngành Di sản Thế giới UNESCO và ICOMOS tới thăm và làm việc, trao đổi về tiến độ triển khai các khuyến nghị bảo tồn Khu trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long.

Tại buổi tiếp, bà Hà cho biết, Hà Nội đã chủ động chuẩn bị các điều kiện cần thiết, bao gồm khảo sát, sắp xếp hạ tầng hỗ trợ để phục vụ công tác nghiên cứu và chỉnh trang trục trung tâm Khu Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long. Giám đốc Trung tâm Di sản Thế giới Lazare Eloundou Assomo và Tổng Giám đốc UNESCO Audrey Azoulay đã thăm và làm việc tại Trung tâm Di sản thế giới Hoàng thành Thăng Long, thể hiện sự quan tâm đặc biệt đối với di sản văn hóa này.

Hà Nội cam kết tập trung mọi nguồn lực để thực hiện nghiêm túc các khuyến nghị của Ủy ban Di sản thế giới. Chia sẻ tại buổi làm việc, ông George O. Abungu, chuyên gia khảo cổ học và Giám đốc Công ty tư vấn di sản Okello Abungu, Giáo sư Đại học Mauritius, bày tỏ ấn tượng với các dự án khôi phục Hoàng thành Thăng Long. Ông nhận định, Thủ đô Hà Nội và Việt Nam không chỉ đầu tư về kỹ thuật và tài chính mà còn chú trọng đến yếu tố chuyên môn và con người.

Ông Abungu khẳng định đến Hà Nội với niềm tin và những kỳ vọng tốt đẹp, sẵn sàng hợp tác cùng TP để đạt được các mục tiêu đề ra một cách hiệu quả nhất. Phó Chủ tịch UBND TP Vũ Thu Hà tin tưởng hai bên sẽ có một hành trình hợp tác hiệu quả với nhiều thành tựu đáng ghi nhận trong thời gian tới.

Dân ca ví, giặm xứ Nghệ – Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại

Dân ca ví, giặm xứ Nghệ là một phần không thể thiếu trong văn hóa của người dân nơi đây. Với những làn điệu mộc mạc, sâu lắng, dân ca ví, giặm đã trở thành hơi thở và linh hồn của mảnh đất và con người xứ Nghệ. Được UNESCO vinh danh là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại vào năm 2014, dân ca ví, giặm đang đứng trước thách thức của thời đại. Nhiều nghệ nhân, lớp trẻ, các câu lạc bộ, đoàn nghệ thuật ở Nghệ An đã và đang nỗ lực để mạch nguồn quý giá ấy không ngừng chảy, mãi ngân vang trong đời sống hiện đại.

Thế hệ trẻ yêu ví, giặm

Tại Nghệ An, lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong cộng đồng đang được tổ chức. Trong 12 ngày tham gia khóa học, các em được hiểu hơn về những đặc điểm, tính chất làn điệu ví, giặm, thực hành làn điệu ví, giặm, làn điệu hò, làn điệu cải biên… Hai anh em Nguyễn Công Anh (14 tuổi) và Nguyễn Công Minh (9 tuổi) đã tiếp tục theo đuổi và học tập hát dân ca một cách nghiêm túc. Em Hoàng Trà My (16 tuổi) tham gia lớp học để hiểu sâu hơn về kỹ thuật của những làn điệu, cách hát làn điệu đó đúng tính cách nhân vật và nội dung tác phẩm.

Bảo tồn và phát huy di sản

Để bảo tồn và phát huy các giá trị di sản dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh, tỉnh Nghệ An đã mở lớp truyền dạy dân ca ví, giặm cho học sinh có năng khiếu trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên địa bàn. 36 học sinh tham gia lớp truyền dạy hôm nay được tuyển chọn từ 130 xã, phường trên địa bàn tỉnh. Đó là những học sinh thực sự đam mê và có năng khiếu với dân ca ví, giặm.

Bảo tồn, gìn giữ dân ca

Việc bảo tồn ví, giặm không chỉ dừng lại ở lưu giữ mà còn phát huy trong đời sống đương đại. Tại cộng đồng, các nghệ nhân trực tiếp truyền dạy cho con cháu, thế hệ trẻ trong gia đình, làng xóm, câu lạc bộ. Nghệ nhân Nhân dân Võ Thị Hồng Vân, Chủ nhiệm Câu lạc bộ dân ca ví, giặm Ngọc Sơn, xã Xuân Lâm đã mở nhiều lớp chiêu sinh các em nhỏ khắp vùng, miền để dạy hát dân ca.

Phát huy giá trị di sản

Tỉnh Nghệ An thường xuyên tổ chức liên hoan, hội diễn, chương trình biểu diễn dân ca ví, giặm tại địa phương, lễ hội truyền thống, sự kiện văn hóa. Từ đó, các đoàn nghệ thuật, câu lạc bộ dân ca có dịp học hỏi, giao lưu và trao đổi kinh nghiệm. Trung tâm Nghệ thuật truyền thống tỉnh có nhiều giải pháp tiếp nối và phát triển ví, giặm trong bối cảnh hiện đại.

Thách thức trong bảo tồn

Tuy nhiên, quá trình bảo tồn ví, giặm đối mặt không ít thách thức. Đó là nguy cơ mai một do thế hệ nghệ nhân cao tuổi ngày càng ít đi, thế hệ trẻ ít mặn mà, kinh phí hoạt động, địa điểm luyện tập, trang phục, nhạc cụ…; sự thiếu hụt đội ngũ kế cận không chỉ là người hát mà còn thiếu người sáng tác, người nghiên cứu, người tổ chức hoạt động liên quan đến ví, giặm.

UNESCO đã vinh danh dân ca ví, giặm là Di sản Văn hóa Phi vật thể đại diện của nhân loại, chúng ta cần tiếp tục bảo tồn và phát huy giá trị di sản này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã công bố kế hoạch rút Mỹ khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) vào ngày 22-6, dự kiến có hiệu lực từ ngày 31-12-2026. Lý do được ông Trump đưa ra là UNESCO đang theo đuổi các giá trị mà ông cho là đi ngược lại với chính sách “nước Mỹ trước tiên” của mình. Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ thực hiện động thái này, vì vào nhiệm kỳ đầu của ông Trump, Mỹ cũng đã rút khỏi UNESCO và sau đó được nối lại dưới thời Tổng thống Joe Biden.

Phát ngôn viên Nhà Trắng, Anna Kelly, giải thích rằng quyết định rút khỏi UNESCO của ông Trump xuất phát từ việc tổ chức này được cho là ủng hộ các giá trị văn hóa và xã hội mà Washington coi là chia rẽ. Theo Bộ Ngoại giao Mỹ, việc tiếp tục tham gia UNESCO không mang lại lợi ích quốc gia vì tổ chức này được cho là thúc đẩy chủ nghĩa toàn cầu và các chương trình nghị sự có tính ý thức hệ mà Mỹ không đồng tình.

Trước thông báo này, Tổng Giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, bày tỏ sự tiếc nuối nhưng cũng không bất ngờ. Bà nhấn mạnh rằng UNESCO đã chuẩn bị cho tình huống này và hiện tại tổ chức đã đa dạng hóa nguồn tài trợ, giảm bớt sự phụ thuộc vào một số quốc gia, trong đó có Mỹ – chỉ đóng góp khoảng 8% ngân sách của tổ chức.

Tổng Giám đốc Azoulay cũng cho biết việc Mỹ rút khỏi UNESCO có thể ảnh hưởng đến một số chương trình được Washington tài trợ. Tuy nhiên, UNESCO đã sẵn sàng thích nghi và tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình.

Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron, lên tiếng ủng hộ UNESCO và khẳng định cam kết của Pháp đối với tổ chức này. Ông Macron viết trên mạng xã hội X rằng: “Chúng tôi kiên định ủng hộ UNESCO, người bảo vệ phổ quát của khoa học, đại dương, giáo dục, văn hóa và di sản thế giới”. Đồng thời, ông Macron cũng nhấn mạnh rằng việc Mỹ rút lui sẽ không làm suy giảm sự ủng hộ của Pháp đối với các giá trị mà UNESCO đang đấu tranh.

Như vậy, việc Mỹ rút khỏi UNESCO một lần nữa làm dấy lên cuộc tranh luận về vai trò và định hướng của tổ chức này trong việc thúc đẩy giáo dục, khoa học và văn hóa trên toàn cầu. Trong khi Mỹ cho rằng việc rút lui là cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia, nhiều quốc gia khác, như Pháp, tiếp tục khẳng định cam kết của họ đối với các mục tiêu và giá trị của UNESCO.

Lễ hội truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025 sẽ chính thức diễn ra từ ngày 1 đến 11 tháng 10. Điểm nhấn của sự kiện này là chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’, ứng dụng công nghệ thực tế ảo và ánh sáng để tái hiện không gian văn hóa lịch sử.

Sự kiện này gắn liền với các hoạt động tưởng niệm 725 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại Vương Trần Quốc Tuấn và 583 năm ngày mất của Anh hùng dân tộc, Danh nhân văn hóa thế giới Nguyễn Trãi. Đây là dịp để người dân Việt Nam tưởng nhớ và tri ân những đóng góp của hai vị anh hùng dân tộc này đối với lịch sử và văn hóa của đất nước.

Đặc biệt, lễ hội năm nay cũng là dịp để công bố Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Sự kiện này dự kiến sẽ thu hút đông đảo người dân và du khách thập phương, cũng như vinh dự được đón tiếp đại diện UNESCO, các đại sứ quốc tế, lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các bộ ngành Trung ương và địa phương.

Lễ hội sẽ bao gồm các hoạt động chính như lễ tưởng niệm, khai hội mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2025, công bố Di sản thế giới và Lễ khai ấn Đức Thánh Trần. Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc trải rộng trên 3 tỉnh, thành phố gồm Quảng Ninh, Hải Phòng và Bắc Ninh, với 12 điểm di tích.

Trong đó, 5 điểm di tích tại thành phố Hải Phòng là những di tích lịch sử, danh thắng tiêu biểu, đang bảo lưu những giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học đặc sắc không chỉ của Việt Nam mà còn mang giá trị nổi bật toàn cầu. Sự kiện này hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm mới mẻ và thú vị cho người tham dự, với việc ứng dụng công nghệ ánh sáng và thực tế ảo, không gian lễ hội sẽ được mở rộng đến sông Lục Đầu.

Chương trình nghệ thuật thực cảnh ‘Uy linh Kiếp Bạc – Côn Sơn’ sẽ là một trong những điểm nhấn của lễ hội. Sự kiện này không chỉ là một lễ hội truyền thống mà còn là một hoạt động văn hóa, du lịch quan trọng, góp phần thúc đẩy sự phát triển của du lịch địa phương và quảng bá giá trị văn hóa, lịch sử của Việt Nam ra quốc tế. Côn Sơn và Kiếp Bạc hy vọng sẽ là điểm đến hấp dẫn cho du khách trong và ngoài nước.

Ngày 9/7 vừa qua, bên lề Hội nghị lần thứ 46 của Ủy ban Di sản Thế giới, Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) đã thông qua Quyết định ghi danh Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (tỉnh Quảng Bình, Việt Nam) và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (tỉnh Khăm Muộn, Lào) vào Danh sách Di sản Thế giới với tư cách là Di sản thiên nhiên thế giới liên biên giới.

Đây là lần đầu tiên hai quốc gia Việt Nam và Lào cùng hợp tác để ghi danh một Di sản thế giới. Quần thể này bao gồm Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (Việt Nam) và Vườn quốc gia Hin Nam Nô (Lào), với giá trị nổi bật về địa chất, địa mạo và hệ sinh thái. Với việc ghi danh này, UNESCO đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam và Lào trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản.

Trước đó, Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đã được UNESCO ghi danh vào năm 2003 với tiêu chí về địa chất, địa mạo. Đến năm 2015, di sản này được công nhận bổ sung thêm tiêu chí về hệ sinh thái và đa dạng sinh học.

Việc hình thành Di sản thế giới liên biên giới Phong Nha – Kẻ Bàng và Hin Nam Nô không chỉ thể hiện giá trị bảo tồn mà còn góp phần thắt chặt mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Lào. Đây là cơ hội để hai quốc gia cùng phát huy tiềm năng du lịch, bảo tồn và phát triển bền vững di sản.

Từ nay, hai bên sẽ có cơ hội tăng cường hợp tác trong công tác bảo tồn và quản lý di sản. Sự hợp tác này không chỉ giúp cho việc bảo tồn di sản được hiệu quả hơn mà còn tạo ra nhiều cơ hội cho du lịch, góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội của cả hai nước.

Xu hướng liên kết giữa các vùng không gian hành chính đang trở thành xu thế tất yếu để tiếp cận và bảo vệ những hệ giá trị thiên nhiên một cách trọn vẹn. Quá khứ, hiện tại và tương lai của loài người luôn gắn bó mật thiết với môi trường và các giá trị tự nhiên.

Thông tin về Ủy ban Di sản Thế giới cho biết, với việc ghi danh này, Việt Nam và Lào đã thể hiện cam kết và nỗ lực trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của di sản thiên nhiên thế giới.

Chính phủ Hoa Kỳ thông báo sẽ rút khỏi Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) do những bất đồng về định hướng và trọng tâm hoạt động của tổ chức này. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ, Tammy Bruce, cho biết quyết định rút khỏi UNESCO là một phần trong nỗ lực thực hiện chính sách đối ngoại “Nước Mỹ trên hết” của chính quyền Washington.

Trước đó, Phó phát ngôn viên Nhà trắng, Anna Kelly, đã nêu rõ rằng UNESCO đã theo đuổi các mục tiêu văn hóa và xã hội mà Washington cho là quá tiến bộ và gây chia rẽ. Điều này bị xem là không phù hợp với các giá trị và chính sách mà người dân Mỹ đã bỏ phiếu.

Quyết định rút khỏi UNESCO sẽ có hiệu lực vào cuối tháng 12/2026, theo quy định trong điều lệ của tổ chức. Động thái này dự kiến sẽ gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến hoạt động của UNESCO, một cơ quan có trụ sở tại Paris, được thành lập sau Thế chiến II với mục tiêu thúc đẩy hòa bình thông qua hợp tác quốc tế trong lĩnh vực giáo dục, khoa học và văn hóa.

Tổng giám đốc UNESCO, Audrey Azoulay, bày tỏ sự tiếc nuối về quyết định của Tổng thống Donald Trump khi rút Mỹ khỏi tổ chức. Tuy nhiên, bà cũng cho biết rằng quyết định này không hoàn toàn bất ngờ và UNESCO đã có sự chuẩn bị cho điều này.

Đây không phải là lần đầu tiên Mỹ rút khỏi các tổ chức quốc tế. Trước đó, Tổng thống Trump đã quyết định rút Mỹ khỏi nhiều tổ chức, bao gồm Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc, thỏa thuận khí hậu toàn cầu và thỏa thuận hạt nhân Iran. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden sau đó đã đảo ngược các quyết định này và đưa Mỹ trở lại UNESCO, WHO và thỏa thuận khí hậu.

UNESCO nổi tiếng với hoạt động công nhận các Di sản Thế giới. Mỹ đã từng là thành viên của UNESCO từ năm 1945 nhưng rút lui vào năm 1984 do cáo buộc về quản lý tài chính yếu kém và tư tưởng thiên vị chống Mỹ. Mỹ quay trở lại UNESCO vào năm 2003 dưới thời Tổng thống George W. Bush, sau khi tổ chức thực hiện các cải cách cần thiết.

Hiện tại, Washington đóng góp khoảng 8% tổng ngân sách của UNESCO, giảm từ mức khoảng 20% vào thời điểm ông Trump lần đầu tiên rút Mỹ khỏi cơ quan này.

Ngày 24 và 25/7 tới đây, Nhà hát Hồ Gươm, Hà Nội sẽ là địa điểm tổ chức chương trình hòa nhạc ‘Cho muôn đời sau’. Đây là sự kiện âm nhạc đặc biệt dành để vinh danh nhạc sĩ Hoàng Vân và bộ sưu tập các tác phẩm của ông – những di sản đã được UNESCO ghi danh là Di sản tư liệu thế giới.

Tiến sĩ Lê Y Linh, con gái của nhạc sĩ Hoàng Vân, là người đã chia sẻ về chương trình hòa nhạc đặc biệt này. Theo chị, chương trình ‘Cho muôn đời sau’ là hành trình xuyên suốt di sản nghệ thuật của nhạc sĩ Hoàng Vân – người được xem là nhạc sĩ của lịch sử và tâm hồn Việt Nam.

Nhạc sĩ Hoàng Vân để lại hơn 700 tác phẩm, nhiều trong số đó gắn bó sâu sắc với tâm thức dân tộc và ảnh hưởng lớn đến âm nhạc Việt Nam đương đại. Tên tuổi của ông được xem là một trong những tên tuổi lớn của âm nhạc Việt Nam. Tên gọi của chương trình ‘Cho muôn đời sau’ được lấy cảm hứng từ câu hát trong tổ khúc ‘Bài ca xây dựng’ mà nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác vào năm 1973: ‘Cho ngày nay, cho ngày mai, cho muôn đời sau’. Câu hát này như thể hiện tầm vóc âm nhạc và sự sống lâu bền của các tác phẩm mà nhạc sĩ Hoàng Vân sáng tác, từ quá khứ đến tương lai.

Chương trình hòa nhạc được chia thành hai phần rõ ràng, mỗi phần tương ứng với một thời kỳ lớn trong sự nghiệp sáng tác của nhạc sĩ Hoàng Vân. Các tác phẩm được sắp xếp theo dòng chảy cảm xúc, từ trang nghiêm, hào hùng đến lắng đọng, chiêm nghiệm và cuối cùng là hân hoan hướng về tương lai.

Phần I với chủ đề ‘Hồi tưởng’ sẽ mở ra bức tranh âm nhạc của thời kỳ kháng chiến và chiến tranh, với các bản trường ca, hợp xướng, ca khúc đã ghi dấu ấn một thời và làm nên tên tuổi của nhạc sĩ Hoàng Vân như ‘Tôi là người thợ lò’, ‘Quảng Bình quê ta ơi!’, ‘Người chiến sĩ ấy’…

Phần II ‘Cho muôn đời sau’ bắt đầu từ khi đất nước bước vào kỷ nguyên hòa bình, với những tác phẩm trữ tình, những suy tưởng mang tính nhân văn và dân tộc sâu sắc như ‘Hát ru trong đêm pháo hoa’, ‘Tổ khúc Bốn mùa ở quê hương’…

Thông qua chương trình hòa nhạc này, Tiến sĩ Lê Y Linh hy vọng công chúng sẽ có cơ hội trải nghiệm và cảm nhận sâu sắc hơn về di sản âm nhạc của nhạc sĩ Hoàng Vân, cũng như thấy được sự đa dạng và phong phú trong biên chế biểu diễn của từng tiết mục.