Khi các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh đang hướng tới việc hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô, một câu hỏi quan trọng được đặt ra là liệu xe PHEV (Plug-in Hybrid Electric Vehicle) có được phép hoạt động hay không. Xe PHEV là loại xe sử dụng công nghệ hybrid có khả năng sạc ngoài, kết hợp giữa động cơ đốt trong và động cơ điện, cho phép xe có thể hoạt động bằng điện trong quãng đường ngắn và sử dụng xăng, dầu cho những chuyến đi đường dài.
Tại Hà Nội, theo Chỉ thị 20/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ, từ ngày 1/7/2026, sẽ không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. Từ ngày 1/1/2028, không có xe mô tô, xe gắn máy, và hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2. TP Hồ Chí Minh cũng đang rà soát phương án đề xuất hạn chế xe có mức phát thải cao tại các khu vực có nguy cơ gây ô nhiễm.
Xe PHEV có lợi thế lớn tại các đô thị đông đúc, nơi tốc độ trung bình thấp và tần suất dừng đèn đỏ cao. Xe có thể khai thác tối đa chế độ điện và hầu như không dùng đến xăng. Đa số các mẫu xe PHEV thế hệ mới có mức tiêu hao chỉ từ 0,52-1,1 lít xăng/100km. Tuy nhiên, xe PHEV chỉ đạt được lợi ích tối ưu khi pin được sạc đầy hàng ngày.
Nhiều người đặt câu hỏi, khi Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô thì quy định với xe PHEV sẽ như thế nào? Với công nghệ lai, xe PHEV hoàn toàn có thể chỉ sử dụng điện trong nội đô, không gây ô nhiễm; còn đi ra ngoài thành phố có thể sử dụng xăng, dầu. Tuy nhiên, nếu xe PHEV được lưu hành trong nội đô, làm thế nào để biết được xe chỉ sử dụng động cơ điện? Trong khi không phải tất cả xe đều thường xuyên sạc đầy pin. Sẽ có không ít xe vẫn sử dụng động cơ đốt trong với nhiên liệu là xăng, dầu và gây ra ô nhiễm.
Giới chuyên môn cho rằng, cần có những quy định cụ thể để quản lý xe PHEV, đảm bảo xe được sạc đầy pin và sử dụng điện trong nội đô. Điều này sẽ giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và tận dụng được lợi ích của công nghệ hybrid. Để có thể hiện thực hóa mục tiêu này, việc giám sát và quản lý sẽ đóng vai trò quan trọng, nhằm đảm bảo rằng xe PHEV hoạt động đúng như thiết kế và không gây ô nhiễm môi trường.
Một số chuyên gia đề xuất rằng, các cơ quan chức năng có thể áp dụng các biện pháp kiểm soát như ghi nhật ký sử dụng nhiên liệu, số km đã đi, hoặc yêu cầu các chủ xe PHEV phải khai báo định kỳ về tình trạng sử dụng xe của mình. Cùng với đó, việc đầu tư vào hạ tầng sạc điện cũng là yếu tố cần thiết để hỗ trợ cho việc sử dụng xe PHEV một cách hiệu quả.
Cuối cùng, việc hạn chế ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong nội đô là một bước tiến quan trọng trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường và cải thiện chất lượng không khí tại các thành phố lớn. Với sự quản lý và điều tiết hợp lý, xe PHEV có thể trở thành một giải pháp thay thế sáng giá cho các loại xe truyền thống, góp phần vào mục tiêu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.